Dla większości ludzi trudno jest wyobrazić sobie życie bez słuchu. Choć pośród nas są osoby, które całkowicie straciły ten zmysł i doskonale przystosowały się do otaczającego świata, wciąż odczuwamy obawę przed utratą zdolności rozróżniania dźwięków. Dlatego przeprowadzamy regularne badania, stosujemy stopery w miejscach o wysokim poziomie hałasu i staramy się jak najdłużej utrzymać nasz układ słuchu w dobrej kondycji. Nie zawsze wiemy jednak, w jaki sposób ludzki organizm odczytuje fale dźwiękowe i przetwarza je na rozpoznawalne odgłosy… W tym artykule przyjrzymy się więc w jaki sposób odczytujemy informacje dźwiękowe.

Budowa przewodu słuchowego

Ludzkie ucho złożone jest z trzech części:

• ucha zewnętrznego – które składa się z małżowiny usznej i przewodu słuchowego o długości do 3,5 cm. W tym miejscu docierające z zewnątrz fale dźwiękowe są wyłapywane i przekazywane do dalszej części przewodu. Co ciekawe, kształt małżowiny usznej wpływa na odbiór poszczególnych dźwięków oraz zdolność pośredniej lokalizacji ich źródła,
• ucha środkowego, które stanowi przestrzeń wypełnioną powietrzem. Znajdują się w nim niewielkie kosteczki: młoteczek, kowadełko i strzemiączko, połączone ze sobą. Ich zadaniem jest przekazanie fali dźwiękowych od błony bębenkowej do receptora ślimaka,
• ucha wewnętrznego – tę część buduje ślimak, w którym znajdują się bardzo wrażliwe komórki słuchowe, przetwarzające dźwięki na impulsy nerwowe.

W jaki sposób słyszymy?

W pierwszej kolejności, fale akustyczne wyłapywane są przez małżowinę uszną i poprzez przewód słuchowy docierają do głębszej części układu. Przechodząc przez błonę bębenkową odgłosy wywołują delikatne drgania, które następnie przenoszone są przez kosteczki ucha środkowego do ślimaka.

W jego wnętrzu występują bardzo czułe receptory, które są w stanie przetworzyć dochodzące drgania na impulsy nerwowe wysyłane bezpośrednio do mózgu. Są one później interpretowane i porównywane z innymi znanymi dźwiękami, przez co organizm uzyskuje informacje co to jest za dźwięk.

Czy słyszymy selektywnie?

Ludzki układ słuchu oraz mózg rozróżnia dźwięki ważne i użyteczne, oraz te nieistotne. Do ważnych zaliczane są zwykle odgłosy wydawane przez znane osoby. Użyteczne, choć niekiedy uznawane przez układ nerwowy za niepokojące mogą być dźwięki ostrzegawcze, sygnały alarmowe czy komunikaty głosowe wydawane przykładowo na stacjach autobusowych.

Poprzez takie filtrowanie informacji, nasz mózg łatwiej dostosowuje się do otaczających dźwięków i wybiera jedynie te, które mają dla nas znaczenie. Wywołuje to jednak negatywny skutek pomijania niektórych dźwięków uznanych za układ nerwowy jako nieistotne. Może to spowodować, że częściowo przyzwyczajamy się do nich, a niekiedy nawet ich nie dostrzegamy.